Lean on Pete | Συνέντευξη με τον Andrew Haigh

Στον Βρετανό σεναριογράφο/σκηνοθέτη Andrew Haigh χρειάστηκαν μόλις δύο ταινίες (Weekend, 45 Χρόνια) για να εδραιώσει τη φήμη του σαν ένας από τους πιο ταλαντούχους δημιουργούς της Γηραιάς Αλβιώνος – και όχι μόνο. Το Lean On Pete, η τετάρτη ταινία του μεγάλου μήκους (αν υπολογίσουμε και το Looking του HBO) είναι γυρισμένη στο Όρεγκον, βασίζεται στο ομώνυμο μπεστ-σέλερ του Αμερικανού συγγραφέα Willy Vlautin κι επικεντρώνεται στην αναπάντεχη φιλία μεταξύ του Τσάρλι Τόμπσον, ενός εφήβου και του Lean On Pete, ενός γέρικου αλόγου κούρσας, γεγονός που θα οδηγήσει σε ένα μεταφορικό και κυριολεκτικό ταξίδι ενηλικίωσης – και σε μια νέα, καλύτερη ζωή για τον πρώτο.

Με αφορμή τη συμμετοχή της ταινίας στο Επίσημο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα στο 74ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Βενετίας, συναντήσαμε στο Movie Stars Lounge του Lido τον σκηνοθέτη και τον πρωταγωνιστή του, τον ραγδαίο ανερχόμενο ηθοποιό Charlie Plummer (All The Money In The World, The Dinner), όπου και μάς μίλησαν για τη μοναξιά, την ηθοποιία και, βέβαια, για άλογα, (σ.σ. ο Πλάμερ  έφυγε από τη Βενετία με το Βραβείο MARCELLO MASTROIANNI για Καλύτερο Νέο Ηθοποιό).

Γιατί επιλέξατε να μεταφέρετε στη μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα Lean On Pete, που διαδραματίζεται στις αχανείς εκτάσεις του Όρεγκον; Είχατε μήπως βαρεθεί το αγγλικό τοπίο;

Ξέρετε, η Αμερική πάντοτε με συνάρπαζε. Πηγαινοέρχομαι συχνά, έχω ζήσει μάλιστα και τέσσερα-πέντε χρόνια εκεί. Οπότε κάποια στιγμή αποφάσισα να γυρίσω και μια ταινία. Και τη βρήκα, όταν διάβασα το βιβλίο του Vlautin. Ερωτεύτηκα ακαριαία τον χαραχτήρα του Τσάρλι: Αυτό το απίστευτα μοναχικό παιδί που το έχουν απογοητεύσει όλοι, η μαμά του, ο μπαμπάς του, η κοινωνία, αλλά που δεν χάνει λεπτό την πίστη του για ένα καλύτερο μέλλον. Όσο για το τοπίο, μπορεί να άλλαξε, η θεματική των ταινιών μου όμως παραμένει πάνω-κάτω η ίδια.

Εννοείτε τη μοναξιά. Το Weekend (σ.σ. η πρώτη ταινία του) πραγματεύεται αυτό το θέμα επίσης, αλλά και το 45 Χρόνια.

Ναι. Nιώθω πολύ μόνος, απίστευτα μόνος (γέλια). Η αλήθεια είναι πως το σκέφτομαι συνέχεια. Και δεν είναι απαραίτητα ότι νιώθω μοναξιά. Αλλά είναι μια ανθρώπινη συνθήκη. Όλοι περνάμε τέτοιες περιόδους στη ζωή μας και αυτό που γυρεύουμε περισσότερο είναι να πλησιάσουμε τους άλλους, να αισθανθούμε στοργή και ζεστασιά. Για να το θέσω αλλιώς, βασικά προσπαθούμε με κάθε τρόπο να δραπετεύσουμε από αυτό το συναίσθημα, άλλοτε με επιτυχία κι άλλοτε όχι... Όλες οι δουλειές μου είναι επικεντρωμένες σ' αυτήν τη θεματική.

Είναι γνωστό πως η ιππασία και γενικά η επαφή με τα άλογα έχει θεραπευτικά αποτελέσματα. Εσείς είχατε προηγούμενη εμπειρία μαζί τους; 

Η μόνη κοντινή επαφή που είχα με άλογο ήταν όταν έπεσα από ένα από αυτά στα πέντε μου χρόνια. Από τότε τα μίσησα! (γέλια).

Οπότε η ταινία ήταν ουσιαστικά ένας τρόπος για να ξεμπερδέψετε με αυτήν τη φοβία σας;

Το βρήκατε! Δεν το “έχω” καθόλου με τα άλογα. Από την άλλη, ο Τσάρλι (σ.σ. Πλάμερ) τα πήγε περίφημα με τον “Lean On Pete”, από την πρώτη στιγμή. Ομολογώ ότι ζήλεψα λίγο. Σοβαρά τώρα, αυτή είναι και η βασική ιδέα εδώ, πως αυτό το άχρηστο πια, λόγω ηλικίας, άλογο κούρσας είναι και το μόνο ζωντανό ον με το οποίο ο Τσάρλι μπορεί να επικοινωνήσει πραγματικά και να εκφράσει τα συναισθήματά του, μετά από τόσο καιρό που υποκρινόταν πως όλα ήταν καλά, ακόμα και όταν τον εγκατέλειψε η ίδια του η μαμά.

Έχετε αφιερώσει αρκετές σκηνές στον κόσμο των ιπποδρομιών. Οι τρεις βασικοί πρωταγωνιστές σας, Τσάρλι Πλάμερ, Στιβ Μπουσέμι, Κλόε Σεβινί, έλαβαν κάποια ειδική εκπαίδευση; 

Ελάχιστη. Δεν χρειάστηκε παραπάνω. Ασχοληθήκαμε όμως διεξοδικά με τις λεπτομέρειες, όπως το πώς πρέπει να κινηθεί ένα άλογο κούρσας,  με τι ακριβώς πρέπει να τρέφεται, το πως πρέπει να πέφτει ένας ιππέας, τέτοια. Αυτό που μου έκανε εντύπωση σ΄ αυτόν τον μικρόκοσμο είναι το πόσο απέχει στην πραγματικότητα από αυτό που φαντάζονται οι περισσότεροι σχετικά με τις ιπποδρομίες. Καμιά σχέση ας πούμε με το Άσκοτ.

Δεν υπάρχουν ψηλά καπέλα εκεί.

Ούτε ένα! Αυτοί οι άνθρωποι είναι κακοπληρωμένοι, κερδίζουν πενήντα δολάρια την κάθε κούρσα, κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να πέσουν από το άλογο και να χτυπήσουν πραγματικά άσχημα, μετακινούνται συνεχώς και κάτω από δύσκολες συνθήκες.

Η ιστορία του βιβλίου είναι, θα λέγατε, μια παραδοσιακή ιστορία;

Όχι ακριβώς, βρίσκεται στα όρια μάλλον. Ένα αγόρι, ένα άλογο κούρσας, μια μητέρα που εγκατέλειψε το παιδί της, ένας πατέρας που δεν αντιπροσωπεύει τη συνηθισμένη κυριαρχική φιγούρα – εδώ, σίγουρα, δεν θα βρούμε πολλές τυπικές κινηματογραφικές συμβάσεις.

Πώς έγινε το κάστινγκ; Με ποια κριτήρια διαλέξατε τους ηθοποιούς σας;

Δοκιμάζαμε με την ομάδα μου διάφορα ονόματα και τον συνδυασμό τους, και εκείνα του Στιβ και της Κλόε μάς έκαναν αμέσως κλικ. Είχαν παίξει μαζί στο Trees Lounge πριν από είκοσι χρόνια κι έχουν αποδεδειγμένη χημεία, είναι και φίλοι κι αυτό διευκόλυνε πολύ τα πράγματα. Όταν έχεις γνωστούς ηθοποιούς στην ταινία σου, δεν μπορείς να παραβλέψεις την προσωπικότητα και το ειδικό βάρος που θα μεταφέρουν στο πανί, όπως για παράδειγμα η Σαρλότ (σ.σ. Ράμπλινγκ) και ο Τομ (σ.σ. Κόρτνεϊ).  Ο Στιβ και η Κλόε είναι κι αυτοί γνωστοί, είχαν όμως και οι δύο επίγνωση πως οι ρόλοι τους ήταν μεν σημαντικοί, η ιστορία όμως ήταν του Τσάρλι κι έτσι οι ερμηνείες τους είναι γήινες, προσγειωμένες, χωρίς εξάρσεις. Όσο για τον Τσάρλι, ταιριάζει φοβερά με τον ήρωα του - επίσης με το όνομα Τσάρλι! -, γιατί είναι κι αυτός καταπληκτικό παιδί. Και πολύ συνεργάσιμος, επίσης. 

Αλλάξατε κάτι σε σχέση με το βιβλίο;

Όχι, ειδικά όσον αφορά στον κεντρικό χαραχτήρα. Υπάρχουν τόσες ταινίες και τόσα βιβλία εκεί έξω με ήρωες παιδιά που είναι παράξενα, μέσα στα ναρκωτικά, φίσκα στην τεστοστερόνη κλπ. Εδώ, το τραγικό στοιχείο είναι πως ο Τσάρλι, παρόλα όσα του έτυχαν, παραμένει ένα τρυφερό, καλό, αισιόδοξο Αμερικανάκι κι εσύ, σαν θεατής, ελπίζεις με όλη σου την ψυχή να βρει τελικά αυτό που γυρεύει.

Οι λήψεις των αχανών τοπίων που ο Τσάρλι πρέπει να διασχίσει στη διάρκεια της οδύσσειας του προκαλούν δέος. Είχατε κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό σας όταν γυρίζατε τις συγκεκριμένες σκηνές; Ένα βιβλίο του Τζον Στάϊνμπεκ; Μήπως το Wild, με τη Ρις Γουίδερσπουν, που βασίζεται κι αυτό σε μυθιστόρημα και γυρίστηκε στην ίδια περιοχή;

Ήθελα αυτές οι εικόνες να μην είναι “καρτποσταλικές”, με εναέριες λήψεις, ηλιοβασιλέματα στον ορίζοντα κλπ, αλλά να αντικατοπτρίζουν τη μοναξιά και την απελπισία αυτού του αγοριού που βρίσκεται στην αρχή με ένα άλογο και μετά εντελώς μόνο, χωρίς χρήματα, χωρίς νερό, να διασχίζει αυτές τις απέραντες γυμνές εκτάσεις, για να βρει τη μοναδική πια συγγενή που του είχε απομείνει. Αν θα έπρεπε να παραθέσω εδώ κάποιες ταινίες που με επηρέασαν, είναι τα Παρίσι-Τέξας και η Αλίκη στις Πόλεις του Βιμ Βέντερς, αν και τώρα που το σκέφτομαι καλύτερα, όλο αυτό θα φαινόταν ακόμα πιο πειστικό αν γυριζόταν στα σκωτσέζικα Highlands (γέλια).

Αυτό που με συνεπήρε επίσης στη συγκεκριμένη ιστορία είναι ότι, ενώ η Αμερική δημιουργήθηκε πάνω στο 'Πήγαινε Δυτικά!', στην ιδέα της ελευθερίας, ο Τσάρλι κάνει το αντίθετο, πάει ανατολικά. Η ελευθερία για εκείνον δεν ισούται με το να είναι μόνος και να κάνει ό,τι θέλει, αλλά με μια μητρική αγκαλιά. Δεν ψάχνει την ελευθερία, αλλά την ασφάλεια. Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα σημειολογική σύγκρουση εδώ, από τη μία η επιθυμία για ατομική ελευθερία και από την άλλη η ανάγκη να  ανήκεις κάπου. Έχουμε εδώ δηλαδή ένα 'αναποδογυρισμένο' γουέστερν. 

Κατά πόσο διαφέρει ένα γύρισμα στην Αμερική από ένα γύρισμα στην Αγγλία;

Συνολικά, ήταν μια καλή εμπειρία. Εργάζεσαι κάτω από πολύ διαφορετικές συνθήκες, το συνεργείο ξέρει ακριβώς τι πρέπει να κάνει και πολλές φορές εσύ ο ίδιος σαν σκηνοθέτης δεν επιτρέπεται να κάνεις αλλαγές, κάτι που ομολογώ ότι βρήκα αρκετά παράξενο.

Σκέφτεστε να γυρίσετε κι άλλες ταινίες εκεί ή μένετε Ευρώπη; 

Δεν με ενδιαφέρει να κάνω καριέρα στο Χόλιγουντ, αυτό που με ενδιαφέρει πάντα είναι μια καλή ιστορία. Ήδη έχω κάποια projects στο νου μου που δεν μπορώ να συζητήσω ακόμα, σε τοποθεσίες στην Αγγλία και την Ελλάδα (!), θα δούμε.

Πώς διαχειριστήκατε την επιτυχία μετά τα 45 Χρόνια;

Γενικά, αυτό που έχω καταλάβει είναι πως όταν κάνεις μια συγκεκριμένη ταινία που έχει πέραση, η πίεση μετά είναι πάντα λίγο μεγαλύτερη και γενικά οι άνθρωποι τείνουν να σε κατηγοριοποιήσουν. Εμένα ας πούμε τώρα πια μού στέλνουν συνέχεια σενάρια για ηλικιωμένους (γέλια).

Ίσως μετά το Lean On Pete ν' αρχίσουν να σας στέλνουν σενάρια και για γέρικα ζώα.

Ή, ακόμα καλύτερα, μια μίξη ηλικιωμένων ανθρώπων και γέρικων ζώων.

Με τι ασχολείστε αυτήν την εποχή;

Ετοιμάζω για του χρόνου μια TV limited series που βασίζεται στο μυθιστόρημα North Water του Ian McGuire, για ένα φαλαινοθηρικό που ταξιδεύει στον Αρκτικό Κύκλο τον 19ο αιώνα.  Να, είδατε; Έχω πάλι γέρικα ζώα μέσα. Φάλαινες.

Μια τελευταία ερώτηση: Τι πιστεύετε για τη ραγδαία ανερχόμενη Εικονική Πραγματικότητα. 

Δεν το καταλαβαίνω όλο αυτό. Σου βάζουν αυτά τα γυαλιά και μεταμορφώνεσαι ξαφνικά στον Tron. Επίσης, υποτίθεται πως σαν σκηνοθέτης πρέπει να κρατήσεις τον θεατή προσηλωμένο στην οθόνη, αλλά πώς θα μείνει εκείνος προσηλωμένος, όταν η προσοχή του διασπάται τόσο έντονα; Αρκετά πρόσφατα, είχα μια συνάντηση με τα Amazon Studios και με ρώτησαν αν θα ενδιαφερόμουν να γυρίσω κάτι σε VR. Τους απάντησα, “Δεν ξέρω καν τι εννοείτε”.